کالیبراسیون دستگاه جذب اتمی (AAS) سری‌های 220FS و 240FS از برند Agilent و Varian
دستگاه‌های جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy - AAS) از تجهیزات پرکاربرد در آنالیز عناصر فلزی در نمونه‌های مختلف هستند. برندهای Agilent و Varian به دلیل کیفیت بالا و دقت عملکرد، محبوب بسیاری از آزمایشگاه‌های تخصصی می‌باشند. سری‌های 220FS و 240FS از مدل‌های شناخته شده و کارآمد این دستگاه‌ها هستند. برای حفظ دقت و صحت نتایج، کالیبراسیون منظم این دستگاه‌ها حیاتی است.
1. اهمیت کالیبراسیون در دستگاه جذب اتمی
کالیبراسیون فرایندی است که دستگاه را برای اندازه‌گیری دقیق غلظت عناصر مختلف تنظیم می‌کند. این فرآیند تضمین می‌کند که نتایج حاصل از دستگاه، صحیح و قابل اعتماد باشند و با استانداردهای بین‌المللی همخوانی داشته باشند. عدم کالیبراسیون مناسب می‌تواند منجر به نتایج نادرست، اشتباه در تصمیم‌گیری‌ها و اتلاف هزینه شود.
2. زمان مناسب برای کالیبراسیون دستگاه
کالیبراسیون دستگاه جذب اتمی معمولاً در شرایط زیر انجام می‌شود:
قبل از شروع آنالیز روزانه: برای اطمینان از صحت داده‌ها.
پس از تعویض کوره یا قطعات حساس: مثل چراغ‌های کاتدی (hollow cathode lamps).
بعد از نگهداری و تعمیرات دستگاه: برای اطمینان از عملکرد صحیح.
در فواصل زمانی دوره‌ای: بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده یا پروتکل آزمایشگاه (معمولاً ماهانه یا هر 500 ساعت کاری).
وقتی نتایج آزمایش‌ها غیرمنتظره و مشکوک باشند.
3. مراحل کلی کالیبراسیون دستگاه‌های 220FS و 240FS
3.1 آماده‌سازی استانداردها
محلول‌های استاندارد با غلظت‌های شناخته شده (بازه غلظتی مورد نظر) تهیه می‌شود.
معمولاً 5 تا 7 محلول استاندارد با غلظت‌های مختلف برای رسم منحنی کالیبراسیون مورد نیاز است.
محلول‌های استاندارد باید تازه و با دقت تهیه شوند تا خطای آزمایش به حداقل برسد.
3.2 راه‌اندازی دستگاه
روشن کردن دستگاه و اجرای فرایندهای اولیه مثل گرم شدن چراغ کاتدی.
بررسی و تنظیم جریان گاز، دمای کوره و دیگر پارامترهای عملیاتی بر اساس دستورالعمل کاربری دستگاه.
3.3 اجرای کالیبراسیون نرم‌افزاری
انتخاب عنصر مورد آنالیز در نرم‌افزار دستگاه.
وارد کردن مقادیر غلظتی محلول‌های استاندارد.
اندازه‌گیری جذب هر محلول استاندارد توسط دستگاه و ثبت داده‌ها.
رسم منحنی کالیبراسیون (Calibration Curve) که رابطه بین جذب و غلظت را نشان می‌دهد.
تایید خطی بودن منحنی و ضریب همبستگی (R²) نزدیک به 1 برای دقت بالا.
3.4 بررسی و ذخیره‌سازی کالیبراسیون
ذخیره منحنی کالیبراسیون در نرم‌افزار دستگاه.
در صورت نیاز انجام آزمایش کنترل کیفیت با نمونه‌های مرجع.
آماده بودن دستگاه برای آنالیز نمونه‌های واقعی.
4. نکات مهم و پیشنهادات
استفاده از محلول‌های استاندارد با کیفیت و معتبر بسیار حیاتی است.
دقت در آماده‌سازی محلول‌ها و استفاده از ظروف و ابزار تمیز باعث کاهش خطا می‌شود.
شرایط محیطی مثل دما و رطوبت باید در حد استاندارد نگه داشته شود.
توصیه می‌شود به صورت دوره‌ای (مثلاً ماهانه) منحنی کالیبراسیون بازبینی و در صورت نیاز بازسازی شود.
مستندسازی کامل فرایند کالیبراسیون و نتایج آن برای تضمین کیفیت بسیار مهم است.
5. جمع‌بندی
کالیبراسیون صحیح و منظم دستگاه جذب اتمی برندهای Agilent و Varian سری‌های 220FS و 240FS، کلید دستیابی به نتایج دقیق و قابل اعتماد در آزمایشگاه‌های تخصصی است. رعایت دقیق مراحل و توجه به نکات فنی باعث افزایش عمر دستگاه و بهبود کیفیت داده‌های آنالیتیکی می‌شود.
